Nhật ký Sài Gòn 1975 (Walter Skrobanek)

Tháng Tư năm 1975, Walter Skrobanek, Giám đốc một tổ chức cứu trợ trẻ em ở Sài Gòn, đã quan sát và ghi chép tỉ mỉ các sự kiện diễn ra quanh ông. Nhật ký của Skrobanek, bắt đầu từ ngày 28 tháng Tư năm 1975, được viết với dự cảm chắc chắn rằng lịch sử đang được xác lập và diễn ra quanh mình.

Walter Skrobanek (1941-2006)

Cuốn nhật ký cho thấy: (i) Năng lực quan sát sắc bén và không thể bị mua chuộc của một nhà báo; (ii) Tinh thần trách nhiệm của một người lãnh đạo với công việc và với các đồng nghiệp Việt Nam cũng như quyết tâm trong việc đưa tổ chức cứu trợ trẻ em Terres des Hommes trở lại hoạt động trong hoàn cảnh mới; (iii) Sự thử thách của các quan điểm chính trị cánh tả của tác giả khi cọ xát với thực tế chính trị mới của Việt Nam.

Nhật ký của Skrobanek dừng lại ngày 9 tháng Mười Hai năm 1975. Cuối năm đó, Skrobanek rời khỏi Việt Nam. Cuốn nhật ký được ông giữ cẩn thận, nhưng gần như bị bỏ quên, cho đến năm 2006, khi đã về hưu, ông mới có dịp lật lại. Cơn bạo bệnh và cái chết bất ngờ vào cuối hè 2006 đã khiến Skrobanek không thể hoàn thành việc biên soạn lại cuốn nhật ký của mình. Ông đã không thực hiện được dự định đối chiếu những quan điểm của ông sau này với những quan sát và cảm nhận của ông năm 1975 ở Sài Gòn. Trong sự dở dang của nó, nhật ký Skrobanek được ủy thác lại cho những người có trách nhiệm xuất bản, trong đó có Viện Goethe Việt Nam, như một tài liệu lịch sử, ghi chép lại một giai đoạn có tính bản lề của lịch sử Việt Nam.

Walter Skrobanek sinh năm 1941 tại Graz (Đức). Học các ngành khoa học chính trị, xã hội học và lịch sử tại Heidelberg. Chuyên sâu về Nam Á và Đông Nam Á. Năm 1972, hoàn thành luận văn tiến sĩ với đề tài về chính sách Phật giáo của Thái Lan. Trước 1968, hoạt động với tư cách nhà báo tự do, biên tập cho một số nhật báo vùng Mainz. Năm 1973, cùng vợ là Siriporn (người Thái Lan) tới Sài Gòn. Phụ trách tổ chức cứu trợ trẻ em Terres des Hommes. Rời Việt Nam cuối 1975. Từ 1976-2006, trưởng đại diện Terres des Hommes khu vực Đông Nam Á ở Bangkok.

Nhật ký Sài Gòn 1975 của Walter Skrobanek được vợ ông là bà Siriporn Skrobanek ủy thác cho Quỹ châu Á của Đức (Asienstiftung) và Viện Goethe Việt Nam biên soạn, nhà xuất bản Horlemann (Đức) ấn hành đầu năm 2008 (Nach der Befreiung: Damit ihr wisst, dass das Leben weitergeht. Tagebuch aus Vietnam 1975). Sách dày 260 trang. Chưa có bản dịch tiếng Việt.

Một số trích đoạn của quyển nhật ký này được ông Peter J. Bumke, Viện trưởng Viện Goethe Việt Nam, và dịch giả Bùi Văn Nam Sơn đọc song ngữ Đức-Việt trong buổi đọc sách và thảo luận về cuốn Nhật ký của Skrobanek ngày 19.10.2008 tại trụ sở Viện Goethe Thành phố Hồ Chí Minh.

Xem một số trích đoạn nói trên tại đây.

Quyển sách gốc tiếng Đức có thể mượn đọc tham khảo tại Thư viện Quốc gia Úc và có thể đặt mua trên hệ thống Amazon.